Nhận biết mắc giun kim

 Tại sao mắc bệnh giun kim?

Giun kim là một loại giun nhỏ, sống chủ yếu ở đường tiêu hóa, giun kim cái thường ra rìa hậu môn để đẻ trứng và vì vậy, mỗi lần đẻ trứng thì sẽ kích thích niêm mạc hậu môn gây ngứa, sưng tấy làm cho trẻ rất khó chịu. Giun kim trưởng thành gặp chủ yếu ở ruột non sau đó chúng xuống ruột già (đại tràng). Ở trong ruột người, giun kim đực và giun kim cái giao phối với nhau, sau khi giao phối giun đực chết, còn giun kim cái mang trứng đã thụ tinh ra rìa hậu môn để đẻ khoảng 4.000 - 200.000 trứng, sau khi đẻ trứng, giun cái sẽ chết.

Trứng đẻ ra sau vài giờ, nếu gặp điều kiện thuận lợi thì ấu trùng của giun kim cũng được hình thành tại các nếp nhăn của hậu môn. Vì vậy, người có giun kim đang đẻ ở hậu môn rất dễ bị nhiễm lại (tái nhiễm), nhất là trẻ nhỏ do dùng tay gãi hậu môn rồi cầm vào đũa, bát, dụng cụ ăn, uống hoặc thức ăn, đồ uống hoặc mút tay. Cũng rất có thể ấu trùng giun kim đi ngược dòng trở lại đường ruột làm tái nhiễm giun kim cho trẻ. Ấu trùng giun kim sẽ phát triển thành giun kim trưởng thành trong ruột và tiếp tục gây bệnh.

Những biểu hiện khi mắc bệnh giun kim

Giun kim là một bệnh đường ruột mạn tính, không nguy hiểm nhưng làm rối loạn tiêu hóa cho nên trẻ kém ăn, suy dinh dưỡng và nhiều hệ lụy khác. Đầu tiên là ngứa hậu môn (giun đẻ trứng ở hậu môn), ngứa xuất hiện vào buổi tối và lúc đi ngủ (do nhiệt độ khi nằm trên giường ấm nên dễ kích thích giun kim đẻ trứng).

Rìa hậu môn tấy đỏ, sung huyết. Phân nát hoặc lỏng, đôi khi có máu hoặc chất nhày như mũi. Bệnh giun kim có thể gây tiêu chảy do kích thích nhu động ruột tuy không thường xuyên xảy ra. Chán ăn hoặc ăn không tiêu, thỉnh thoảng có buồn nôn hoặc nôn và đau bụng âm ỉ là các biểu hiện thường có ở người mắc bệnh giun kim

Hậu quả của bệnh giun kim là trẻ rất dễ bị còi xương, suy dinh dưỡng. Trẻ bị giun kim thường da xanh, chậm phát triển cả về thể chất lẫn tinh thần. Trẻ thường bứt rứt, khó chịu, suy nhược thần kinh hoặc thần kinh bị kích thích làm cho trẻ khó ngủ, ngủ ít, giấc ngủ không sâu hay giật mình và dễ khóc đêm. Trẻ mắc bệnh giun kim có thể bị đái dầm.

Người lớn mắc bệnh giun kim có thể bị di tinh (nam giới); viêm âm đạo ở phụ nữ (ngay cả em gái) do giun kim khi ra hậu môn đẻ trứng rồi chui vào âm đạo mang theo vi sinh vật gây bệnh. Một số trường hợp do giun đi lạc chỗ vào thực quản, phổi, hốc mũi hoặc bàng quang... gây hiện tượng viêm nhiễm. Ngoài ra, mắc bệnh giun kim, nữ giới có thể bị rối loạn kinh nguyệt (kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh, rong kinh, kinh kéo dài...). Nguy hiểm nhất là khi giun chui vào ruột thừa sẽ gây nên viêm ruột thừa cấp tính, rất nguy hiểm.

Điều trị bệnh giun kim thế nào?

Hiện nay, thông dụng là dùng thuốc tẩy giun, đặc biệt là trẻ em rất cần thiết được khám bệnh, xét nghiệm để có chỉ định dùng thuốc thích hợp. Người nhà bệnh nhân không nên tự dùng thuốc sẽ không có lợi cho người bệnh nhất là trẻ em. Việc phát hiện giun đẻ trứng ở hậu môn và tiến hành bắt chúng là một biện pháp tình thế.

Lời khuyên của thầy thuốc

Để phòng mắc bệnh giun kim và tránh mắc bệnh tái phát thì việc vệ sinh cá nhân là hết sức cần thiết. Đối với trẻ đã mắc giun kim thì không để trẻ tái phát, cụ thể là không cho trẻ mặc quần thủng đít, không để trẻ mút tay và cần cắt ngắn móng tay theo định kỳ. Người lớn và trẻ em trong gia đình cần rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn. Những người mẹ dùng tay bắt giun kim cho trẻ ở rìa hậu môn, sau khi tiến hành xong phải rửa tay sạch bằng xà phòng nhiều lần, dùng khăn lau khô tay và sau đó khăn phải được giặt, là hoặc nhúng khăn vào nước đun sôi để tránh trứng giun kim lây lan. Cần đi khám sức khỏe định kỳ để biết và tẩy giun đúng quy cách. Không nên ăn rau sống, các loại thực phẩm chưa nấu chín và không uống nước chưa đun sôi.

BS. Việt Anh